Explorastory

Poolse mijnwerkers

De roman Zosja (2020) van de Limburgse schrijfster Arlette Henek vertelt het verhaal van haar grootmoeder, die als jonge vrouw in het interbellum vanuit Polen naar België trok. Ze reisde haar man achterna, die werk had gevonden in de steenkoolmijn van Waterschei. Hij was een van de tienduizenden Polen die een belangrijke, maar grotendeels vergeten bijdrage aan de Belgische welvaart leverden.

Bekender zijn de verdragen die we sloten met mediterrane landen.

Bekender zijn de verdragen die België sloot met mediterrane landen als Italië (1946), Marokko en Turkije (1964) om broodnodige arbeiders aan te trekken. Maar de mijnen kampten al lang daarvoor met een tekort aan werkkrachten.

In 1911 kwamen de eerste 127 Poolse mannen aan.

In 1911 kwamen de eerste 127 Poolse mannen aan om in de Henegouwse mijnen te ploeteren. Na de Eerste Wereldoorlog nam de immigratie snel toe. Grote mijnbedrijven gingen actief rekruteren in landen als Polen.

Bezoek be-MINE, de best bewaarde mijnsite van Europa.

In 1930 waren bijna 20% van de mijnwerkers in België buitenlanders. De Polen onder hen stichtten verenigingen zoals turnclubs (sokół). Met de crisis van de jaren 1930 werd het Belgische vreemdelingenbeleid voor het eerst strenger en kwamen er minder immigranten binnen.

Poolse school in de Nachtegalenstraat, Genk

Na de Tweede Wereldoorlog had West-Europa opnieuw veel steenkool nodig.

Familieportret van Edward Gierek, latere eerste secretaris van de communistische partij van Polen en ex-mijnwerker in Limburg

Na de Tweede Wereldoorlog had West-Europa opnieuw veel steenkool nodig, en België arbeidskrachten. In het verslagen Duitsland bevonden zich miljoenen displaced persons, waaronder veel dwangarbeiders en krijgsgevangenen uit Centraal- en Oost-Europa. Opnieuw gingen de mijnbedrijven daar aankloppen. Het zorgde voor een nieuwe Poolse immigratiegolf – niet iedereen wilde naar zijn intussen communistische vaderland terugkeren.

Beleef het mijnwerkersleven in de Luchtfabriek van Heusden-Zolder.

Veel Belgische Polen migreerden pas recent naar België, na de val van de Berlijnse Muur en de toetreding van Polen tot de Europese Unie (2004). Maar er wonen ook nog veel ‘anciens’ van Poolse afkomst in de voormalige mijnregio’s. In de schoot van het ‘Genootschap Pools verleden Genk’ proberen afstammelingen zoals Arlette Henek de herinnering aan hun voorouders levend te houden.

Zet je avontuur meteen verder!

De El Fath-moskee in Gent

Met de mensen uit Turkije en Noord-Afrika die na WOI hier in de mijnen kwamen werken, kwam ook de nood aan gebedsplaatsen. Een van de oudste moskeeën in Vlaanderen is de El Fath-moskee in Gent.

Matonge

Matonge is een bruisende wijk in Elsene, grenzend aan de Brusselse vijfhoek. Ze is nauwelijks enkele straten groot en is al sinds de jaren 1950 met de Congolese diaspora verbonden.

Joodse begraafplaats Dieweg

Voor de 19de en vroege 20ste eeuw is er een plek die ons via de doden iets vertelt over het leven van de Joden: de begraafplaats aan de Dieweg in Ukkel.

Ontdek het erfgoed in het echt

Mijndepot van Waterschei

Oud-mijnwerkers hebben een mooi en volledig mijnmuseum gebouwd in het hoofdgebouw van de koolmijn van Waterschei. Een bezoek aan deze unieke plaats zal je niet snel vergeten. De mijnwerkers blijven er op post en vertellen je graag en vol vuur hun verhaal over werken en leven in en rond de...

Genk

Mijnsite Eisden

Beleef de de aankomst van de eerste migranten, het eerste bovenhalen van steenkool in Eisden, de tragedies bij ongevallen en de sluiting van de mijn. Hoe was het om te leven in de tuinwijk toen de mijn nog open was? Dit alles wordt je verteld tijdens een wandeling door de...

Maasmechelen

Mijnwerkersmuseum

Het verouderde spoorwegstation van Galmaarden werd in 2000 vervangen door een modern station. De architectuur verwijst naar het mijnverleden van de regio door nabootsing van twee lifttorens van mijnschachten en opstelling van een kolenwagentje. In het nieuwe station is er ook een mini-mijnwerkersmuseum.

Galmaarden

Museum van de Mijnwerkerswoning

Ontdek hoe de mijnwerkers leefden. “Alsof de kompel thuis gaat komen…”: Dit is de indruk die men in deze goede kamer, woonkeuken en slaapkamers krijgt. De bemeubeling, de versieringstechnieken, de voortuin en achtertuin getuigen enerzijds van de creativiteit van de bewoners van verschillende nationaliteiten en anderzijds van het gecontroleerde wonen...

Maasmechelen

Poolse mijnwerkers

Poolse mijnwerkers