Explorastory

Matonge

Matonge is een bruisende wijk in Elsene, grenzend aan de Brusselse vijfhoek. Ze is nauwelijks enkele straten groot en wordt al sinds de jaren 1950 met de Congolese diaspora geassocieerd.

Waarom wonen er hier relatief weinig mensen met een Congolese, Rwandese of Burundese achtergrond?

Maar waarom wonen er eigenlijk relatief weinig mensen met een Congolese, Rwandese of Burundese achtergrond in België? Waarom zijn er in de Belgische keuken geen gerechten uit de voormalige kolonie(s) ingeburgerd, zoals dat in Nederland of het Verenigd Koninkrijk wél het geval is?

De eerste Congolezen die naar België kwamen, deden dat niet uit vrije wil. Ze moesten dienen als curiosum op wereldtentoonstellingen in Antwerpen (1885 en 1894), Brussel (1897) en elders. Die ‘menselijke dierentuinen’ bleven bestaan, ook nadat België het bestuur over Congo had overgenomen van koning Leopold II in 1908. Zelfs op Expo 58, nauwelijks twee jaar voor de Congolese onafhankelijkheid, werden nog Congolezen tentoongesteld.

Leer meer over de geschiedenis van de Belgische kolonisatie van Congo en over Midden-Afrika in het Africamuseum in Tervuren.

Vanaf het einde van de 19de eeuw werden enkele Congolese jongens en meisjes naar België gebracht om een westerse opleiding te volgen. Ook enkele matrozen vestigden zich in het land, en tijdens de Eerste Wereldoorlog namen 32 Congolezen dienst in het Belgisch leger.

Matonge is genoemd naar een wijk in Kinshasa.

De Lang-Levenstraat in Elsene met vele Afrikaanse restaurants

Maar de Belgische overheid moedigde immigratie vanuit Congo zeker niet aan. Pas na de Tweede Wereldoorlog liet ze met mondjesmaat toe dat kleine, uitgekozen groepen Congolezen naar het ‘moederland’ kwamen. Zij maakten deel uit van de zogenoemde ‘évolués’, de geëuropeaniseerde Congolese elite in wording. Ook voetballers als Léon Mokuma en meer en meer studenten kwamen naar België. Die laatsten vestigden zich in Matonge, zo genoemd naar een wijk in Kinshasa. De eerste restaurants, kapsalons en discotheken stammen uit die tijd.

Na de Congolese onafhankelijkheid in 1960 bleef de wijk een plaats van aankomst voor emigranten uit Congo. Vanaf 1965 kwamen de eerste politieke vluchtelingen – tegenstanders van dictator Mobutu. Maar de instroom bleef beperkt. Andere Europese landen trokken in verhouding meer migranten uit hun voormalige kolonies aan. Pas vanaf de jaren 1990, met het geweld in de laatste jaren van Mobutu’s regime, groeide de Congolese diaspora snel aan.

Matonge is allang geen exclusief Congolese wijk meer, dat was het eigenlijk nooit. Maar op 30 juni, de Congolese onafhankelijkheidsdatum, is het er nog altijd feest.

Maak een wandeling in de wijk Matonge in Elsene.

Zet je avontuur meteen verder!

De El Fath-moskee in Gent

Met de mensen uit Turkije en Noord-Afrika die na WOI hier in de mijnen kwamen werken, kwam ook de nood aan gebedsplaatsen. Een van de oudste moskeeën in Vlaanderen is de El Fath-moskee in Gent.

Poolse mijnwerkers

Dit is het vaak vergeten verhaal van de tienduizenden Polen die hier na de Eerste Wereldoorlog in de mijnen aan de slag gingen en zo bijdroegen tot onze welvaart.

Joodse begraafplaats Dieweg

Voor de 19de en vroege 20ste eeuw is er een plek die ons via de doden iets vertelt over het leven van de Joden: de begraafplaats aan de Dieweg in Ukkel.

Ontdek het erfgoed in het echt

AfricaMuseum

Na vijf jaar renovatie opende het AfricaMuseum op 8 december 2018 opnieuw de deuren. De grootste uitdaging van het renovatieproject bestond erin een beeld te schetsen van het hedendaagse, gedekoloniseerde Afrika in een museumgebouw met een koloniaal verleden. Het kolonialisme is een bestuursvorm die gebaseerd is op militaire bezetting, autoritair...

Tervuren

Matonge

Matonge

Matonge

Zet je avontuur meteen verder!

De El Fath-moskee in Gent

Poolse mijnwerkers

Joodse begraafplaats Dieweg

Fransmans en Walenmannen

Zeven Congolese graven in Tervuren

Een middeleeuws cultureel kruispunt

Ontdek het erfgoed in het echt

AfricaMuseum

Matonge

Matonge

Matonge