Explorastory

Joodse begraafplaats Dieweg

Wie in het buitenland gaat leven, kan er ook sterven. Misschien wel het oudste materiële spoor van de Joodse aanwezigheid in België is niet toevallig een grafsteen, uit 1255-1256. Hij werd gevonden in Tienen en heeft een Hebreeuws opschrift: ‘Een steen werd gegraveerd en geplaatst aan het hoofd van vrouwe Rebecca, dochter van Mozes. Zij overleed in 5016. Dat zij ruste in de tuin van Eden.’

Grafsteen van Rebecca van Tienen uit de 13de eeuw

Er zijn in België materiële sporen van Joodse aanwezigheid in de middeleeuwen. Plaatsnamen als ‘Jodenveld’ of ambtelijke archiefdocumenten getuigen wel van de aanwezigheid van Joodse begraafplaatsen. Een archeologische vondst zoals in Tienen is zeldzaam. Voor de 19de en vroege 20ste eeuw is er wél een plek die ons via de doden iets vertelt over het leven van de Joden: de begraafplaats aan de Dieweg in Ukkel.

Het Joods Museum van Brussel leert over de aanwezigheid van Joden in België sinds de 18de eeuw.

Sinds 1879 heeft zij een Joodse sectie, waar bijna 2500 mensen uit 15 landen hun laatste rustplaats vonden. Je vindt er grafschriften in het Nederlands, Frans, Engels, Duits, Hebreeuws en Jiddisch. Ze bevatten spreuken uit de Talmoed, maar evengoed literaire citaten.

Dieweg getuigt van de diversiteit van de Joodse gemeenschap voor en na 1900.

Grafsteen van het echtpaar Stern ontworpen door Victor Horta op het kerkhof aan de Dieweg in Ukkelp het

Dieweg getuigt van de diversiteit van de Joodse gemeenschap voor en na 1900. Je vindt er het graf van de geassimileerde Rodolphe Lévy, die sneuvelde aan het IJzerfront in april 1918. Of eenvoudige grafstenen van orthodoxe, net uit Oost-Europa geïmmigreerde Joden. Anderen pronkten dan weer met hun wereldlijk succes, zoals het echtpaar Stern, dat art-nouveau-architect Victor Horta een sierlijke grafsteen liet ontwerpen.

Voor vele orthodoxe Joden is de ‘eeuwige rustplaats’ letterlijk te nemen.

Grafsteen van de in Polen geboren Abraham Neuman

Voor vele orthodoxe Joden is de ‘eeuwige rustplaats’ letterlijk te nemen. Maar in België loopt een grafconcessie af na maximaal 50 jaar. Daarom laten de meeste Antwerpse Joden zich in Nederland (Putte) begraven: daar is het namelijk wél mogelijk om een eeuwige concessie te krijgen op een graf.

De begraafplaats van Dieweg is al sinds 1958 niet meer in gebruik. Ze werd eind jaren 1990 beschermd.

Bezoek het MigratieMuseum in Brussel, dat het verhaal vertelt van de vele migranten die de Belgische hoofdstad mee hebben gevormd.

Zet je avontuur meteen verder!

De Joodse diaspora in middeleeuws Vlaanderen

Verdacht, weggeduwd, vervolgd. Maar ook vaak negatief afgebeeld in de middeleeuwse kunst. De Joodse gemeenschap had het toen niet gemakkelijk.

Poolse mijnwerkers

Dit is het vaak vergeten verhaal van de tienduizenden Polen die hier na de Eerste Wereldoorlog in de mijnen aan de slag gingen en zo bijdroegen tot onze welvaart.

De El Fath-moskee in Gent

Met de mensen uit Turkije en Noord-Afrika die na WOI hier in de mijnen kwamen werken, kwam ook de nood aan gebedsplaatsen. Een van de oudste moskeeën in Vlaanderen is de El Fath-moskee in Gent.

Ontdek het erfgoed in het echt

Joods museum

In het Joods Museum van België ontdek je het leven en de geschiedenis van de Joodse bevolking van onze streken sinds de 18e eeuw. Je krijgt er een vernieuwende kijk op de joodse geschiedenis en cultuur.

Brussel

Migratiemuseum

Vandaag leven in Brussel 184 nationaliteiten samen. Ontdek de verhalen van de eerste generatie gastarbeiders, van de vroegste bewoners van het Klein Kasteeltje, van expats, oorlogsvluchtelingen, de Europeanen die zich vrij bewegen binnen de EU en vele anderen.

Sint-Jans-Molenbeek

PARCUM

PARCUM gaat in op actuele thema's aan de hand van erfgoed uit kerken, abdijen en kloosters. Als jong museum zetten we bewust in op dialoog. PARCUM is ook zoveel meer dan een museum. Het is ook een bezoek aan de best bewaarde abdijsite in de Benelux.

Leuven

Joodse begraafplaats Dieweg

Joodse begraafplaats Dieweg