Explorastory

Aardappelcrisis

Minder dan twee eeuwen geleden, in 1845-1847, woedde er een vernietigende hongersnood op het Europese platteland.

In België kostte die het leven aan zo’n 44.000 mensen, vooral in Oost- en West-Vlaanderen.

De oorzaak was een toen nog onbekende schimmelziekte, die de aardappel aantastte.

De oorspronkelijk uit Zuid-Amerika afkomstige knolgroente veroverde tegen het midden van de 18de eeuw haar vaste plaats in ons dieet. Aan het begin van de 19de eeuw had haast elke landbouwer in Vlaanderen aardappelen op zijn velden staan. Ze waren makkelijk te telen, voedzaam en hadden een hoge opbrengst. Bij een goede aardappeloogst dienden ze ook als voer voor dieren.

Het duurde niet lang voor de aardappel het graan evenaarde als essentieel voedingsgewas.

Het succes van de aardappel hield risico’s in. De Belgische landbouw was in de 19de eeuw nog een zaak van kleinschalige akkerbouw. Landbouwers haalden wel goede rendementen, maar de financiële verloning was niet altijd hoog. Vele landbouwfamilies moesten bijverdienen met thuisarbeid, zoals de verwerking van vlas tot linnen in West-Vlaanderen. Die thuisnijverheid stond echter onder druk door de industrialisering. Bovendien groeide de bevolking snel.

Leer meer over vlas en linnen in Texture in Kortrijk.

Openluchtmuseum Bachten De Kupe geeft een beeld van het pre-industriële West-Vlaamse platteland.

Het was een kwetsbaar systeem, wat bleek in de zomer van 1845. Die was bijzonder vochtig, omstandigheden waarin de schimmel Phytophthora Infestans gedijde.

De schimmelziekte werd voor het eerst in de buurt van Kortrijk opgemerkt.

In nauwelijks enkele maanden verspreidde ze zich over heel Noordwest-Europa.

In Ierland maakte de ‘Great Famine’ ongeveer een miljoen slachtoffers. Ook in Vlaanderen was de tol hoog. De armoede op het platteland hield nog decennia aan, en net als de Ieren zochten vele Belgen betere oorden op. Ze emigreerden bijvoorbeeld naar Noord-Amerika. Er zouden nog plagen volgen, zoals de coloradokever in de jaren 1930, maar zo erg als in 1845-1847 zou het nooit meer worden. Vooral Oost- en West-Vlaanderen droegen nog lang het imago van ‘Arm Vlaanderen’ met zich mee.

In het Antwerpse Red Star Line Museum leer je over de emigratie naar Amerika.

Het Fransmansmuseum in Koekelare is gewijd aan de Vlaamse seizoensarbeiders die naar Frankrijk trokken, onder andere om aardappels te rooien.

Zet je avontuur meteen verder!

De groententuin van Europa

Heerlijke zongerijpte tomaten, malse blaadjes sla, frisgroene boontjes… De lekkerste groenten van Europa komen uit… Mechelen! Ontdek deze geschiedenis om bij te watertanden.

De bietenoogst

Duik in het schitterende schilderij 'De bietenoogst' en ontdek de spanningen tussen stad en platteland rond het begin van de 20e eeuw.

Fransmans en Walenmannen

Soms is het gras écht groener aan de overkant. In de eerste eeuw na het ontstaan van België in 1830 zochten vele Vlamingen hun geluk elders.

Ontdek het erfgoed in het echt

Texture

Het pand was ooit een verzendhuis van 'The Linen Thread Company'. Om het museum te kunnen huisvesten heeft men het bestaande gebouw uitgebreid met een extra dakverdieping. Het gouden dak is een knipoog naar het roemrijke vlasverleden van de Leie.

Kortrijk

Red Star Line Museum

Op de plek aan de Antwerpse kaaien waar de landverhuizers in de 20e eeuw uit Europa vertrokken, leef je mee met hun hoop, hun dromen en hun zoektocht naar geluk. Vanuit persoonlijke verhalen van migranten ontdek je het historische verhaal over de Europese emigratie via Antwerpen naar Amerika en hoe...

Antwerpen

Fransmansmuseum

In het Fransmansmuseum maak je kennis met de duizenden mannen en vrouwen uit Vlaanderen die tot in de jaren 1960 naar Noord-Frankrijk trokken om er te werken. Ze kwamen vooral terecht in de suikerbietenteelt: van wieden in het voorjaar, tot rooien in de herfst. Stap mee in de voetsporen van...

Koekelare

Aardappelcrisis

Aardappelcrisis