Explorastory

Het Brabants trekpaard

Paardenkracht, het is niet toevallig een courante eenheid om het vermogen van een motor uit te drukken. Toen James Watt aan het einde van de 18de eeuw de stoommotor ontwikkelde, vergeleek hij de kracht van zijn machine met die van de belangrijkste bron van trekkracht op dat moment: het paard. En als er één paardenras veel kracht had, was het wel het Brabants trekpaard.

‘De Brabander’ werd in de tweede helft van de 19de eeuw gekweekt als trekpaard door een aantal rassen doelgericht te kruisen.

Decennialang was het dier bijzonder populair vanwege zijn kracht, uithoudingsvermogen en zachtaardige karakter. In 1880 waren er in België al 240.000 Brabanders. En ook elders waren ze populair. Fokkers exporteerden hun dieren tot in de Verenigde Staten.

Netten van garnaalvissers, mijnkarretjes vol steenkool, rivierboten, ploegen, omgehakte bomen, koetsen met mensen, … de lijst met dingen die Brabanders voorttrokken, was lang.

Een zebra trekt een koets in de Antwerpse Zoo

Het Brabants trekpaard was niet het enige lastdier. Wist je dat België in 1900 een 150.000 trekhonden telde, die kleinere vrachtkarren trokken? In de Antwerpse Zoo ging het er nog gekker aan toe. Daar konden kinderen ritjes maken op koetsen die getrokken werden door pony’s, lama’s en zebra’s. Toch werd geen enkel trekdier zo vereenzelvigd met het leven op het Vlaamse platteland als de Brabander. Net daarom vereeuwigde menig 19de- en 20ste-eeuws kunstenaar het dier. Schilders als Edmond de Pratere hadden zelfs een uitgesproken voorliefde voor het trekpaard.

De ommekeer kwam er in de jaren 1950. Overal namen verbrandingsmotoren het over.

Een trekpaard en zijn grote concurrent de tractor

Boeren ruilden massaal hun Brabanders in voor tractors. In de jaren 1950 waren de trekpaarden nog met zo’n 200.000, vandaag nog maar met een paar duizend. Verschillende fokkers en erfgoedorganisaties zetten zich in om het dier en de cultuur errond in leven te houden. Steun komt soms uit onverwachte hoek. Zo wil ook biermerk Palm het trekpaard een toekomst geven.

Zet je avontuur meteen verder!

De mammoet van Dendermonde

Een bak bier. Daarvoor hielp een kraanman Hugo De Potter eind jaren 1960 om een reusachtige mammoetschedel uit een zandgroeve in Dendermonde te halen.

Witte Groenlandse valk, Bastiaan van Wouw, 1844-1853 - Rijksmuseum, Amsterdam

Valkerij

Zou je de link tussen de adel en een valk spontaan leggen? Ontdek hun intense verbondenheid!

Glas-in-loodraam van paardenvissers op zee

Vissen met paarden

In Oostduinkerke kan je in de lente en in de herfst een bijzonder schouwspel bewonderen. Rond laagtij trekken vissers er op Brabantse trekpaarden de golven in.

Ontdek het erfgoed in het echt

Museum van het Belgisch trekpaard

De geschiedenis van het Belgisch Trekpaard is zeer boeiend, in het bijzonder voor de gemeente Vollezele. Het Belgisch Trekpaard wordt wel eens het levend cultureel erfgoed van België genoemd. Zeer terecht heeft het daarom zijn standbeeld gekregen op het oudstrijdersplein te Vollezele.

Galmaarden

Rijtuigmuseum Bree

Een uit de hand gelopen hobby van eigenaar André Jonckers groeide uit tot een prachtige verzameling rijtuigen. De koetsen waarmee destijds kasteelheren en gegoede burgers zich verplaatsten werden prachtig gerestaureerd. André geeft je een rondleiding door zijn historische collectie, aangevuld met curiosa uit de tijd van toen.

Bree

Karrenmuseum Essen

Het karrenmuseum is meer dan een… karrenmuseum. Vanzelfsprekend is de collectie karren en koetsen een belangrijk en rijk onderdeel van wat je er te zien krijgt, maar hier maak je ook kennis met het dorpsleven in de – niet altijd zó stille – Kempen.

Essen

Het Brabants trekpaard

Het Brabants trekpaard