Explorastory

Haring bij de vleet

De haringbuis dook voor het eerst op in de 15de eeuw. Het scheepsmodel staat symbool voor de historisch belangrijke haringvisserij aan de Vlaamse kust. Die kwam op rond het jaar 1000. Door bevolkingsgroei en de opmars van de steden was er meer voedsel nodig. Het antwoord? Vis! Omdat haringen talrijk voorkwamen in de Noordzee, werd de soort druk bevist.

Haringvissen gebeurde met lange, fijnmazige netten, vleten genoemd – vandaar de uitdrukking ‘bij de vleet’.

Haring bederft snel, en dat is slecht voor de verkoop. Daarom ging men allerlei manieren gebruiken om de beestjes langer houdbaar te maken. Zoals ze in zout bewaren, of door haringen te roken en er zo ‘bokking’ van te maken.

In de late 14de eeuw bedachten vissers een andere, revolutionaire methode: ‘kaken’, het verwijderden van de kieuwen en ingewanden van de haring voor het inzouten.

De haringbuis was helemaal aangepast aan de nieuwe bewaarmanier. Haringen kaken kon meteen op het brede scheepsdek gebeuren. En dat was niet het enige voordeel. De haringbuis had een groter bereik dan de kleine scheepjes die de haringvissers voordien gebruikten. Vanaf nu waren Vlaamse vissers ook te vinden in Schotse en zelfs Scandinavische wateren. De haringvangst kende daardoor een topperiode in de 15de en 16de eeuw.

Prent van een haringbuis op de Noordzee in de 18de eeuw

Aan het begin van de 17de eeuw zorgde het oorlogsgeweld in de Zuidelijke Nederlanden echter voor een zware crisis in de haringvisserij. De sector zou nooit meer helemaal herstellen. Vlaamse vissers konden weliswaar genoeg andere vissoorten vangen, van tong, over kabeljauw, tot garnalen. Die laatste werden overigens gevangen op het strand door vissers te paard.

Enorme haringvangst van 1943 bij een vishandelaar in Poperinge

Tijdens de Tweede Wereldoorlog kende de haringvisserij nog een laatste gloriemoment. Enorme haringvangsten van tienduizenden tonnen hielpen het bezette België een gebrek aan voedsel te lijf te gaan. Maar daarna ging de sector opnieuw achteruit. In de jaren 1970 kwamen er zelfs Europese beperkingen op het haringvissen op de Noordzee, om de uitputting van het visbestand tegen te gaan.

Zet je avontuur meteen verder!

Vis op vrijdag

Abdijen zoals Herkenrode bezaten veel gronden voor landbouw, veeteelt én viskweek. Belangrijk voor christenen, die geen vlees mochten eten op vrijdagen.

Bidden om een veilige vaart

De Onze-Lieve-Vrouw-ter-Duinenkerk in het Oostendse Mariakerke gaat terug tot de 11de eeuw. Onder de naam Stella Maris is Maria al sinds de middeleeuwen de beschermvrouw van vissers.

De geschilderde vis

Vrouwen mochten lang geen schildersopleiding volgen en leerden zo geen mensen schilderen. Clara Peeters, een topschilder in de 17e eeuw, maakte fantastisch werk met bloemen, fruit,... en vis!

Ontdek het erfgoed in het echt

NAVIGO Visserijmuseum

NAVIGO Visserijmuseum is gewijd aan de vissers van bij ons en aan hun lange, fascinerende geschiedenis. Wonderbaarlijke visvangsten in de Tweede Wereldoorlog, jongens van twaalf die hun leven waagden als IJslandvaarder, het soms harde en eenzame leven van vissersvrouwen… Dat en nog veel meer ontdek je bij ons. Onze potvis...

Koksijde

MAS

Het MAS is een reusachtig hedendaags pakhuis. Door de museumzalen op elkaar te stapelen en telkens een kwartslag te draaien, ontstaat een indrukwekkende spiraaltoren. Deze wandelboulevard leidt je omhoog langs alle museumzalen. Helemaal aan de top wacht je een adembenemend panorama over Antwerpen.

Antwerpen

Stadsmuseum Oostende

Ontdek het Oostende van vroeger en nu samen met de beroemdste bewoner van het pand, Louise-Marie, eerste Belgische koningin. Zij komt in het Stadsmuseum Oostende prominent aan bod.

Oostende

Haring bij de vleet

Haring bij de vleet