In de middeleeuwen zorgde vooral één economische sector voor de groeiende welvaart in Vlaamse steden zoals Ieper, Brugge en Gent: de lakennijverheid. Om laken te maken, was er wol nodig. Die kwam aanvankelijk vooral van schapen in de kuststreek.

De bewerking van de wol tot laken deed een hele industrie ontstaan, waar talloze mannen en vrouwen aan meewerkten. In de steden concentreerden zij zich in ambachtsgilden, zoals die van de spinners, wevers, vollers (die het laken vervilten tot een stevige waterafstotende stof), ververs, … Lakenhandelaars in de grote havensteden maakten fortuin door de afgewerkte producten te exporteren naar heel Europa – en zelfs daarbuiten.

De lakennijverheid was aanvankelijk vooral geconcentreerd in het graafschap Vlaanderen, maar verspreidde zich al snel over de rest van de zuidelijke Nederlanden. De ambachtsgilden konden door hun bijdrage aan de welvaart van de steden wegen op de economische regelgeving en politieke inspraak afdwingen. Dat gebeurde vooral na de Guldensporenslag in 1302, waarbij de stedelijke ambachtslieden een verbond sloten met de graaf van Vlaanderen in diens strijd tegen de koning van Frankrijk.

Ook na de middeleeuwen bleef textiel belangrijk in de zuidelijke Nederlanden. Textiel was zelfs een van de sleutelsectoren in de industriële revolutie in het 19de-eeuwse België. Niet alleen wol, maar ook vlas en later katoen en synthetische stoffen werden nu verwerkt. Verschillende steden en regio’s staan vandaag bekend om hun textielerfgoed. De wandtapijten uit Oudenaarde (16de-18de eeuw) of de vlas- en linnennijverheid in de regio rond Kortrijk in de 19de eeuw zijn daar voorbeelden van.