Het verhaal van het Ecomuseum Rupelstreek en van het Ecomuseum en Archief van de Boomse Baksteen (EMABB - initiatiefnemer van de uitbouw van het Ecomuseum) begint bij een groep mensen die zich engageren voor het leefmilieu in de streek. De overheid was van plan om de kleiputten van de steenbakkerijen te gebruiken om er o.a. afval in te dumpen. De groep zocht naar alternatieven en vond nieuwe perspectieven die respect toonden voor de eigenheid van de Rupelstreek.

Het beschermen van het erfgoed, met vooral accenten voor het industrieel archeologisch erfgoed, was één van die mogelijkheden en werd een belangrijke nieuwe inbreng bij reconversie-elementen voor de streek.