Explorastory

Professor Tattoo Joe Pancho

Een van de eerste tatoeagestudio’s in België was die van Joe Pancho, geopend in 1943 in de Antwerpse Schippersstraat. Hij was afkomstig van Chicago en had verschillende bijnamen: Professor Tattoo, Sailor Pancho, … Het was geen toeval dat zijn winkel in de Antwerpse havenbuurt lag.

Joe Pancho in zijn studio in de Schippersstraat, 1976

De publieke opinie associeerde tatoeages door de eeuwen heen met verschillende groepen: criminelen, soldaten, circusartiesten (‘freaks’) of mottorrijders. Maar misschien nog het meest met matrozen.

Europese zeevaarders tatoeëerden elkaar aanvankelijk op de schepen zelf of in de grote havensteden. Vanaf de 15de eeuw kwamen zij ook in contact met culturen over de hele wereld waar de tatoeage al eeuwenlang werd beoefend. Bekend zijn de reizen van James Cook in de 18de eeuw naar Polynesië, waar hij en zijn crew zagen hoe lichaamsversieringen een rituele, godsdienstige of sociale betekenis hadden. Zo kwam het Polynesische woord tatoeage in het Engels en later ook in andere westerse talen terecht.

Captain Costentenus, getatoeëerd circusartiest, late 19de eeuw

Met de uitvinding van de elektrische tatoeëermachine in de late 19de eeuw verschenen de eerste gespecialiseerde winkeltjes of studio’s in de havensteden, vaak uitgebaat door ex-matrozen zoals Joe Pancho in Antwerpen.

Tatoeages met weerkerende motieven kunnen dienen om je identificatie als lid van een groep kracht bij te zetten. Zo lieten soldaten in de 19de eeuw vaak de namen van plaatsen waar ze op campagne waren geweest als aandenken op hun lichaam vereeuwigen. Matrozen kozen vaak voor tatoeages van ankers, zwaluwen, rozen of driemasters.

Tatoeages konden ook omgekeerd dienen om zich te onderscheiden als individu. Talrijke volgetatoeëerde circusperformers reisden in de late 19de eeuw de wereld rond en verbaasden het publiek met hun unieke uiterlijk.

Toen Janis Joplin en andere rocksterren vanaf 1970 openlijk pronkten met hun tatoeages, was dat ook een vorm van individuele zelfexpressie. Tatoeages zijn in de geschiedenis helaas ook gebruikt voor het omgekeerde: het ontnemen van iemands persoonlijkheid. Daarvan getuigen bijvoorbeeld de gruwelijke kamptatoeages die de nazi’s in Auschwitz op de arm van gevangenen zetten. Zij reduceerden hun slachtoffers zo letterlijk tot een nummer.

Zet je avontuur meteen verder!

De Auschwitztatoeage van Regine Beer

Regine Beer, een van de weinigen die terugkeerden van Auschwitz behield haar blauwe tatoeage met het nummer A 5148 als herinnering en als bewijs van de ondenkbare gruwel van de jodenvervolging.

Polynesische tatoeages

Eind 19de eeuw bevond een volgetatoeëerde man uit Samoa, een eiland in Polynesië, zich in Brussel toen hij stierf aan de mazelen.

De getatoeëerde varkens van Wim Delvoye

Door doodshoofden, adelaars, religieuze iconografie en zelfs Disneyfiguren op de ruggen van varkens te tatoeëren, kregen de dieren iets menselijks.

Ontdek het erfgoed in het echt

MAS

Het MAS is een reusachtig hedendaags pakhuis. Door de museumzalen op elkaar te stapelen en telkens een kwartslag te draaien, ontstaat een indrukwekkende spiraaltoren. Deze wandelboulevard leidt je omhoog langs alle museumzalen. Helemaal aan de top wacht je een adembenemend panorama over Antwerpen.

Antwerpen