Explorastory

Krijgsgevangenen in Barak 15

In Beringen tref je tussen de typische bakstenen tuinwijkwoningen een groene houten barak aan: Barak 15, een replica van een woonbarak uit het voormalige Baltisch Kamp in Beringen. Daar verbleven tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgsgevangenen die in de mijn moesten werken. Vandaag is Barak 15 een museum over de migratie naar de mijnstreek.

Het verhaal van de Limburgse mijnen is nauw verbonden met de regionale migratiegeschiedenis.

De Limburgse steenkoolmijnen wierven al kort na hun opstart buitenlandse arbeidskrachten aan. Vooral migranten uit Italië en Oost-Europa vonden zo de weg naar de Limburgse mijnstreek.

Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog moesten de mijnen blijven draaien. De Duitse bezetter haalde nieuwe groepen buitenlandse arbeiders naar de Limburgse mijnen. Zo kwamen tijdens de oorlog 1500 zogenoemde Ostarbeiter of Oostarbeiders in de mijnen terecht: arbeidskrachten uit Polen en de Sovjet-Unie die vaak onder dwang steenkool moesten delven. Vanaf 1942 stelden de Duitsers ook 15.000 krijgsgevangenen van het Rode Leger in de mijnen tewerk. Allen werden ze ondergebracht in rudimentaire barakkenkampen zoals het Baltisch Kamp in Beringen.

Kampen van Russische krijgsgevangenen in Genk

Na de bevrijding maakten zij plaats voor andere verplicht tewerkgestelden: Duitse krijgsgevangenen en even later ook Belgische collaborateurs. Begin 1946 werkten maar liefst 16.443 Duitsers in de Limburgse mijnen. Die situatie was natuurlijk niet lang houdbaar. De oorlog was voorbij, dus de krijgsgevangenen moesten in vrijheid worden gesteld.

Mijnwerkerszoon en zanger Rocco Granata met akkordeon

Hen vervangen was niet evident. De meeste Belgen bedankten immers voor het ongezonde en soms gevaarlijke werk in de ondergrond. Om het nakende tekort aan mijnwerkers op te vangen, keken het mijnpatronaat en de Belgische regering opnieuw naar het buitenland. Er volgden afspraken en akkoorden met een aantal landen in het Middellandse Zeegebied, waar de werkloosheid hoog was. Zo kwamen er in verschillende migratiegolven grote groepen Italiaanse, Spaanse, Griekse, Turkse en een beperkt aantal Marokkaanse gastarbeiders naar de Limburgse mijnen.

Zet je avontuur meteen verder!

De mijn sluit in Zwartberg

Eind 1965 kondigde de regering de sluiting aan van de mijn van Zwartberg. Dat leidde tot dodelijke rellen. Even was Zwartberg wereldnieuws.

Citétaal

Onder de arbeidsmigranten in de mijnstreek ontstond een nieuwe variëteit van het Nederlands: de Citétaal of het Cités. Genk is de bakermat, maar ondertussen is het een jongerentaal over heel Limburg.

Mijncités

De pas opgerichte mijnbedrijven in Limburg bouwden na Wereldoorlog I mijndorpen of cités om het toekomstige personeel te huisvesten.

Ontdek het erfgoed in het echt

Barak 15

In Barak 15 krijg je het verhaal van de Poolse en Italiaanse migratie en de geschiedenis van het Baltische Kamp op de mijncité van Beringen. Hier woonden tijdelijk de nieuw aangeworven arbeiders, vaak in houten woonbarakken. Ook de ‘onvrije werknemers’ woonden hier: Russische en Duitse krijgsgevangenen en veroordeelde collaborateurs. Bekijk...

Beringen