Vlaanderen telt dertien erkende dierentuinen. Geen daarvan heeft zo’n rijke geschiedenis als ZOO Antwerpen. Die werd gesticht in 1843, als allereerste dierentuin van het land.

Van bij het begin is ZOO Antwerpen in de eerste plaats een plek die mensen bezoeken om als ontspanning naar dieren in gevangenschap te kijken. Vooral naar exotische dieren, zoals leeuwen, chimpansees en olifanten. Net omdat ze uit Afrika of Azië komen, fascineren ze mensen. Ze doen dromen van een andere wereld, ver van huis.

Maar ZOO Antwerpen heeft altijd de ambitie gehad om meer te zijn dan een attractie. Sinds haar ontstaan heeft de instelling een wetenschappelijke en educatieve missie. Al sinds de jaren 1840 worden dieren er bestudeerd door wetenschappers en gingen vele tienduizenden schoolkinderen er op schoolreis.

Helemaal uniek is de culturele werking van de Antwerpse zoo. Van bij de stichting in 1843 heeft ZOO Antwerpen een uitgebreid muziekprogramma – sinds 1960 ondergebracht in de Koningin Elisabethzaal. De Antwerpse dierentuin is bovendien een belangrijke plaats voor beeldende kunst. De Zoo bewaart en exposeert een uitgebreide collectie 19de- en 20ste-eeuwse schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken. Bijna altijd staan dieren centraal in die creaties.

In de jaren 1980 gaf ZOO Antwerpen zichzelf een bijkomende missie. Vanaf toen zette de dierentuin actief in op het kweken van bedreigde diersoorten. Gekweekte dieren moesten gestorven exemplaren uit de tentoongestelde collectie vervangen. Het vangen van dieren in het wild werd immers steeds feller bekritiseerd en strenger gereguleerd. Dankzij de kweekprogramma’s kan de dierentuin ook bedreigde diersoorten in stand houden.